Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2016

26 Δεκεμβρίου – σαν σήμερα…

Η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, συντομογραφικά αποκαλούμενη Ε.Σ.Σ.Δ. και συνηθέστερα Σοβιετική Ένωση, ήταν κράτος που βρισκόταν στην ανατολική Ευρώπη και τη βόρεια Ασία, το μεγαλύτερο σε έκταση στον κόσμο. Η πρωτεύουσά του ήταν η Μόσχα. Υπήρξε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στην παγκόσμια ιστορία. Ιδρύθηκε το 1922. Διαλύθηκε το 1991. Καθοδηγητής και πυρήνας της Σοβιετικής Κοινωνίας ήταν, σύμφωνα με το άρθρο 6 του Συντάγματος της ΕΣΣΔ του 1977, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης.

  
Δύο εξελίξεις κυριάρχησαν τη δεκαετία που ακολούθησε: το όλο και περισσότερο προφανές θρυμμάτισμα των οικονομικών/πολιτικών δομών της Σοβιετικής Ένωσης, και οι προσπάθειες να γίνουν μεταρρυθμίσεις, ώστε να αντιστραφεί αυτή η διαδικασία. Μετά από τη γρήγορη διαδοχή του Γιούρι Αντρόποφ και του Κονσταντίν Τσερνιένκο, το 1985 αναλαμβάνει την ηγεσία ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εξαγγέλλοντας σημαντικές αλλαγές στην οικονομία και την ηγεσία (δες ΠερεστρόικαΓκλάσνοστ). Η πολιτική Γκλάσνοστ απελευθέρωσε τη δημόσια πρόσβαση στις πληροφορίες μετά από πολλές δεκαετίες λογοκρισίας. Με τη Σοβιετική Ένωση σε κακή οικονομική κατάσταση και τα δορυφορικά κράτη της στην Ανατολική Ευρώπη να εγκαταλείπουν τον κομμουνισμό, ο Γκορμπατσόφ θέλησε να τελειώσει τον Ψυχρό Πόλεμο. Το 1988, η Σοβιετική Ένωση εγκατέλειψε τον εννεαετή πόλεμό της με το Αφγανιστάν και άρχισε να αποσύρει τις δυνάμεις από τη χώρα. Προς το τέλος της δεκαετίας του ’80, ο Γκορμπατσώφ αρνήθηκε να στείλει στρατιωτική υποστήριξη για να υπερασπίσει τα προηγούμενα δορυφορικά κράτη της ΕΣΣΔ, με συνέπεια τα κομμουνιστικά καθεστώτα σε εκείνα τα κράτη να χάσουν τη δύναμή τους. Με την πτώση του τείχους του Βερολίνου, ακολούθησε η ενοποίηση μεταξύ της Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας. Το 1989, η ρωσική συνομοσπονδία συγκάλεσε νέο συνέδριο λαϊκών αντιπροσώπων στο οποίο ο Μπορίς Γιέλτσιν εκλέχτηκε πρόεδρος και πέρασε νόμους που προσπάθησαν να εκτοπίσουν τη σοβιετική κυριαρχία. Η περίοδος νομικής αβεβαιότητας συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του 1990-1, καθώς οι σοβιετικές δημοκρατίες έγιναν σταδιακά ντε φάκτο ανεξάρτητες.
Μπορίς Γιέλτσιν
Ένα δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε με αντικείμενο τη διατήρηση της ΕΣΣΔ στις 17 Μαρτίου 1991. Η πλειοψηφία του πληθυσμού ψήφισε υπέρ της διατήρησης της ένωσης σε εννέα από τις δεκαπέντε δημοκρατίες. Το δημοψήφισμα έδωσε στον Γκορμπατσόφ μια δεύτερη ευκαιρία. Το καλοκαίρι του 1991, μια νέα συνθήκη σχεδιάστηκε και συμφωνήθηκε να συσταθεί μια χαλαρή ομοσπονδία οκτώ δημοκρατιών. Η υπογραφή της συνθήκης, εντούτοις, διακόπηκε από το πραξικόπημα του Αυγούστου – ήταν μια απόπειρα να απομακρυνθεί ο Γκορμπατσώφ από εκείνα τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος, τα οποία επιδίωκαν να καταργήσουν τις μεταρρυθμίσεις του και να επαναφέρουν τον κεντρικό έλεγχο επί των δημοκρατιών. Το πραξικόπημα κατεστάλη, ο Γιέλτσιν θεωρήθηκε ήρωας, ενώ η εξουσία του Γκορμπατσώφ κατέρρευσε ολοκληρωτικά. Τον Αύγουστο του 1991, η Λετονία και η Εσθονία κήρυξαν άμεσα την αποκατάσταση της πλήρους ανεξαρτησίας τους (ακολουθώντας το παράδειγμα της Λιθουανίας το 1990), ενώ οι άλλες 12 δημοκρατίες συνέχισαν τη συζήτηση περί μιας όλο και πιο χαλαρής ένωσης ομόσπονδων κρατών.
Στις 8 Δεκεμβρίου 1991, οι Πρόεδροι της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας υπέγραψαν τις συμφωνίες Μπελοβέζα που κήρυξαν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και σύστησαν την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ). Ενώ κάποιες αμφιβολίες παρέμειναν σχετικά με την αρχή των συμφωνιών Μπελοβέζα να διαλύσουν την Ένωση, στις 21 Δεκεμβρίου 1991, οι αντιπρόσωποι όλων των σοβιετικών δημοκρατιών εκτός από τη Γεωργία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των δημοκρατιών που είχαν υπογράψει τις συμφωνίες Μπελοβέζα, υπέγραψαν το πρωτόκολλο της Άλμα-Άτα, το οποίο επιβεβαίωσε τη διάλυση της ΕΣΣΔ και επαναδιατύπωσε τη σύσταση της ΚΑΚ. Η σύνοδος κορυφής της Άλμα-Άτα συμφώνησε επίσης διάφορα άλλα πρακτικά μέτρα, που ήταν απαραίτητο να ληφθούν, ως συνέπεια της διάλυσης της Ένωσης. Στις 25 Δεκεμβρίου 1991, ο Γκορμπατσόφ, το υψηλότερο κυβερνητικό στέλεχος της Σοβιετικής Ένωσης, αναγνώρισε την πτώχευση και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Γεγονότα

Γεννήσεις

Θάνατοι

  • 1972 – Χάρυ Τρούμαν, 33ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
  • 1994 – Λία Αργυριάδου, Ελληνίδα δημοσιογράφος. Η Τριανταφυλλιά Αργυριάδου (21 Φεβρουαρίου 1959 – 26 Δεκεμβρίου 1994) ήταν δημοσιογράφος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στη Βουδαπέτη και έμαθε τα πρώτα της γράμματα στην Ουγγαρία, ενώ οι γονείς της κατάγονται από την Κορνοφωλιά Έβρου. Η Λία ήταν η δημιουργός της πεντάλεπτης καθημερινής σειράς ντοκιμαντέρ «Σαν σήμερα», που θύμιζε στους τηλεθεατές της ΕΤ-2 τα γεγονότα του παρελθόντος, που είχαν γίνει τη συγκεκριμένη ημερομηνία προβολής του επεισοδίου. Η ερευνήτρια και δημοσιογράφος έχασε τη ζωή της σε τροχαίο δυστύχημα το 1994 στην εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας. Τρία χρόνια μετά, ο πατέρας της Αργύρης Αργυριάδης, ο οποίος εργάστηκε ως διευθυντής ειδήσεων της ΕΤ-2, επιμελήθηκε την έκδοση του βιβλίου «Σαν σήμερα» με υλικό κυρίως από την εκπομπή.
  • 1996 – Κώστας Παληός, Έλληνας ηθοποιός

Αργίες και εορτές

Ορθόδοξη Εκκλησία

  • Η Σύναξις της υπεραγίας Θεοτόκου και η εις Αίγυπτον φυγή αυτής
  • Ιερομαρτύρων Ευθυμίου επισκόπου Σάρδεων του ομολογητού (†840) και Κωνσταντίου του Ρώσου, του εν Κωνσταντινουπόλει αθλήσαντος (†1743)
  • Οσίων Ευαρέστου, του εν τη μονή Στουδίου και Κωνσταντίνου πρεσβυτέρου, του εξ Ιουδαίων
  • Μνήμη των αγίων και δικαίων Ιωσήφ του μνήστορος, Δαβίδ του προφητάνακτος και Ιακώβου του Αδελφοθέου

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου