- 1991 – Το Ανώτατο Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης συνέρχεται και διαλύει επίσημα τη Σοβιετική Ένωση.
Η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, συντομογραφικά αποκαλούμενη Ε.Σ.Σ.Δ. και συνηθέστερα Σοβιετική Ένωση, ήταν κράτος που βρισκόταν στην ανατολική Ευρώπη και τη βόρεια Ασία, το μεγαλύτερο σε έκταση στον κόσμο. Η πρωτεύουσά του ήταν η Μόσχα. Υπήρξε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στην παγκόσμια ιστορία. Ιδρύθηκε το 1922. Διαλύθηκε το 1991. Καθοδηγητής και πυρήνας της Σοβιετικής Κοινωνίας ήταν, σύμφωνα με το άρθρο 6 του Συντάγματος της ΕΣΣΔ του 1977, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης.
Δύο εξελίξεις κυριάρχησαν τη δεκαετία που ακολούθησε: το όλο και περισσότερο προφανές θρυμμάτισμα των οικονομικών/πολιτικών δομών της Σοβιετικής Ένωσης, και οι προσπάθειες να γίνουν μεταρρυθμίσεις, ώστε να αντιστραφεί αυτή η διαδικασία. Μετά από τη γρήγορη διαδοχή του Γιούρι Αντρόποφ και του Κονσταντίν Τσερνιένκο, το 1985 αναλαμβάνει την ηγεσία ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εξαγγέλλοντας σημαντικές αλλαγές στην οικονομία και την ηγεσία (δες Περεστρόικα, Γκλάσνοστ). Η πολιτική Γκλάσνοστ απελευθέρωσε τη δημόσια πρόσβαση στις πληροφορίες μετά από πολλές δεκαετίες λογοκρισίας. Με τη Σοβιετική Ένωση σε κακή οικονομική κατάσταση και τα δορυφορικά κράτη της στην Ανατολική Ευρώπη να εγκαταλείπουν τον κομμουνισμό, ο Γκορμπατσόφ θέλησε να τελειώσει τον Ψυχρό Πόλεμο. Το 1988, η Σοβιετική Ένωση εγκατέλειψε τον εννεαετή πόλεμό της με το Αφγανιστάν και άρχισε να αποσύρει τις δυνάμεις από τη χώρα. Προς το τέλος της δεκαετίας του ’80, ο Γκορμπατσώφ αρνήθηκε να στείλει στρατιωτική υποστήριξη για να υπερασπίσει τα προηγούμενα δορυφορικά κράτη της ΕΣΣΔ, με συνέπεια τα κομμουνιστικά καθεστώτα σε εκείνα τα κράτη να χάσουν τη δύναμή τους. Με την πτώση του τείχους του Βερολίνου, ακολούθησε η ενοποίηση μεταξύ της Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας. Το 1989, η ρωσική συνομοσπονδία συγκάλεσε νέο συνέδριο λαϊκών αντιπροσώπων στο οποίο ο Μπορίς Γιέλτσιν εκλέχτηκε πρόεδρος και πέρασε νόμους που προσπάθησαν να εκτοπίσουν τη σοβιετική κυριαρχία. Η περίοδος νομικής αβεβαιότητας συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του 1990-1, καθώς οι σοβιετικές δημοκρατίες έγιναν σταδιακά ντε φάκτο ανεξάρτητες.
Μπορίς Γιέλτσιν
Ένα δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε με αντικείμενο τη διατήρηση της ΕΣΣΔ στις 17 Μαρτίου 1991. Η πλειοψηφία του πληθυσμού ψήφισε υπέρ της διατήρησης της ένωσης σε εννέα από τις δεκαπέντε δημοκρατίες. Το δημοψήφισμα έδωσε στον Γκορμπατσόφ μια δεύτερη ευκαιρία. Το καλοκαίρι του 1991, μια νέα συνθήκη σχεδιάστηκε και συμφωνήθηκε να συσταθεί μια χαλαρή ομοσπονδία οκτώ δημοκρατιών. Η υπογραφή της συνθήκης, εντούτοις, διακόπηκε από το πραξικόπημα του Αυγούστου – ήταν μια απόπειρα να απομακρυνθεί ο Γκορμπατσώφ από εκείνα τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος, τα οποία επιδίωκαν να καταργήσουν τις μεταρρυθμίσεις του και να επαναφέρουν τον κεντρικό έλεγχο επί των δημοκρατιών. Το πραξικόπημα κατεστάλη, ο Γιέλτσιν θεωρήθηκε ήρωας, ενώ η εξουσία του Γκορμπατσώφ κατέρρευσε ολοκληρωτικά. Τον Αύγουστο του 1991, η Λετονία και η Εσθονία κήρυξαν άμεσα την αποκατάσταση της πλήρους ανεξαρτησίας τους (ακολουθώντας το παράδειγμα της Λιθουανίας το 1990), ενώ οι άλλες 12 δημοκρατίες συνέχισαν τη συζήτηση περί μιας όλο και πιο χαλαρής ένωσης ομόσπονδων κρατών.
Στις 8 Δεκεμβρίου 1991, οι Πρόεδροι της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας υπέγραψαν τις συμφωνίες Μπελοβέζα που κήρυξαν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και σύστησαν την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ). Ενώ κάποιες αμφιβολίες παρέμειναν σχετικά με την αρχή των συμφωνιών Μπελοβέζα να διαλύσουν την Ένωση, στις 21 Δεκεμβρίου 1991, οι αντιπρόσωποι όλων των σοβιετικών δημοκρατιών εκτός από τη Γεωργία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των δημοκρατιών που είχαν υπογράψει τις συμφωνίες Μπελοβέζα, υπέγραψαν το πρωτόκολλο της Άλμα-Άτα, το οποίο επιβεβαίωσε τη διάλυση της ΕΣΣΔ και επαναδιατύπωσε τη σύσταση της ΚΑΚ. Η σύνοδος κορυφής της Άλμα-Άτα συμφώνησε επίσης διάφορα άλλα πρακτικά μέτρα, που ήταν απαραίτητο να ληφθούν, ως συνέπεια της διάλυσης της Ένωσης. Στις 25 Δεκεμβρίου 1991, ο Γκορμπατσόφ, το υψηλότερο κυβερνητικό στέλεχος της Σοβιετικής Ένωσης, αναγνώρισε την πτώχευση και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Γεγονότα
- 1481 – Η Ολλανδία νικά τις δυνάμεις της Ουτρέχτης στη μάχη του Βέστμπρουκ.
- 1489 – Οι δυνάμεις των Καθολικών Μοναρχών, Φερδινάνδου Β’ της Αραγωνίας και Ισαβέλλας Α’ της Καστίλλης, αποκτούν τον έλεγχο της Αλμερίας από τον εμίρη της Γρανάδας.
- 1776 – Αμερικανική Επανάσταση: ο Ηπειρωτικός στρατός επιτίθεται και νικά μία φρουρά Εσσιανών μισθοφόρων στη μάχη του Τρέντον (Νιου Τζέρσεϊ).
- 1805 – Η Αυστρία και η Γαλλία υπογράφουν τη Συνθήκη του Πρέσμπουργκ.
- 1806 – Οι γαλλικές δυνάμεις υπό τον Ναπολέοντα Α’ νικούν τους Ρώσους στη μάχη του Πούλτουσκ.
- 1825 – Εξέγερση των Δεκεμβριστών: Οι υπέρμαχοι του φιλελευθερισμού στη Ρωσία ξεσηκώνονται εναντίον του τσάρου Νικόλαου Α’ στην Αγία Πετρούπολη.
- 1860 – Διεξάγεται στο Σέφιλντ της Αγγλίας ο πρώτος διασυλλογικός αγώνας ποδοσφαίρου μεταξύ της Χόλαμ Φ.Κ. και της Σέφιλντ Φ.Κ.
- 1862 – Λαμβάνει χώρα στη Μινεσότα ο μεγαλύτερος μαζικός απαγχονισμός στην ιστορία των Η.Π.Α., κατά τον οποίο απαγχονίζονται 38 ιθαγενείς Αμερικανοί.
- 1898 – Η Μαρία και ο Πιερ Κιουρί ανακοινώνουν την απομόνωση του ραδίου.
- 1919 – Ο Μπέιμπ Ρουθ των Μπόστον Ρεντ Σοξ πωλείται στους Νιου Γιορκ Γιάνκις.
- 1925 – Η Τουρκία υιοθετεί το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
- 1941 – Ο Αμερικανός πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ υπογράφει νομοσχέδιο με το οποίο θεσπίζεται η τέταρτη Πέμπτη του Νοεμβρίου ως Ημέρα των Ευχαριστιών στις Ηνωμένες Πολιτείες.
- 1943 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Ναυμαχία στο Βόρειο Ακρωτήριο. Το γερμανικό πολεμικό πλοίο Σάρνχορστ βυθίζεται ανοικτά του Βόρειου Ακρωτηρίου στη Νορβηγία μετά από ναυμαχία εναντίον σημαντικών δυνάμεων του Βασιλικού Ναυτικού.
- 1944 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η Τρίτη Στρατιά του Τζωρτζ Σμιθ Πάττον σπάει την περικύκλωση των αμερικανικών δυνάμεων στη Μπαστόν.
- 1960 – Ο Πατριάρχης Μόσχας και πασών των Ρωσιών Αλέξιος επισκέπτεται την Αθήνα.
- 1963 – Τα τραγούδια των Beatles «I Want to Hold Your Hand» και «I Saw Her Standing There» κυκλοφορούν στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, σηματοδοτώντας των έναρξη της Μπιτλομάνιας σε διεθνές επίπεδο.
- 1964 – Έπειτα από έκθεση της Ασφάλειας Περιστερίου, η Εισαγγελία Αθηνών σχηματίζει δικογραφία σε βάρος του δημάρχου Περιστερίου Δημήτριου Φωλόπουλου με την κατηγορία ότι προχώρησε σε παράνομο έρανο υπέρ της Ε.Δ.Α.
- 1968 – Επίθεση με χειροβομβίδες και αυτόματο πυροβόλο όπλο εναντίον αεροσκάφους των ισραηλινών αερογραμμών El Al εξαπολύουν στο Διεθνές Αεροδρόμιο Ελληνικού δύο νεαροί κομάντος της οργάνωσης Φατάχ, που προέρχονται από τη Βηρυτό. Σκοτώνεται ένας επιβάτης, τραυματίζεται μία αεροσυνοδός και οι δύο Παλαιστίνιοι συλλαμβάνονται.
- 1972 – Πόλεμος του Βιετνάμ: 120 αμερικανικά βομβαρδιστικά Boeing B-52 Stratofortress επιτίθενται στο Ανόι, συμπεριλαμβανομένων 78 που απογειώθηκαν από αεροπορική βάση στο Γκουάμ.
- 1991 – Το Ανώτατο Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης συνέρχεται και διαλύει επίσημα τη Σοβιετική Ένωση.
- 2004 – Σεισμός στον Ινδικό Ωκεανό μεγέθους 9,3 Ρίχτερ συγκλονίζει τη βόρεια Σουμάτρα. Ακολουθεί ένα από τα μεγαλύτερα παρατηρούμενα τσουνάμι, που επηρεάζει τις παράκτιες περιοχές της Ταϊλάνδης, της Ινδίας, της Σρι Λάνκα, των Μαλδίβων, της Μαλαισίας, της Μιανμάρ, του Μπανγκλαντές και της Ινδονησίας. Ο αριθμός των νεκρών κυμαίνεται μεταξύ 230.000-280.000.
Γεννήσεις
- 1194 – Φρειδερίκος Β΄ Χοενστάουφεν, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
- 1791 – Τσαρλς Μπάμπατζ, Άγγλος μαθηματικός και μηχανικός
- 1853 – Βίλελμ Ντέρπφελντ, Γερμανός αρχιτέκτονας
- 1878 – Μήτσος Μυράτ, Έλληνας ηθοποιός
- 1891 – Χένρυ Μίλλερ, Αμερικανός συγγραφέας
- 1893 – Μάο Τσετούνγκ, Κινέζος στρατιωτικός και πολιτικός
- 1904 – Αλέχο Καρπεντιέ, Κουβανός συγγραφέας
- 1913 – Βλαντιμίρ Τρέτσικοφ, Ρώσος ζωγράφος
- 1918 – Γεώργιος Ράλλης, Έλληνας πολιτικός
- 1918 – Ντσου Μοχέλε, πρωθυπουργός του Λεσότο
- 1924 – Γκίρμα Ουόλντε-Γκιόργκις, Αιθίοπας πολιτικός
- 1935 – Γκνασινγκμπέ Εγιαντεμά, πρόεδρος του Τόγκο
- 1941 – Ντάνιελ Σμιντ, Ελβετός σκηνοθέτης
- 1949 – Ζοζέ Ράμος Όρτα, πρόεδρος του Ανατολικού Τιμόρ
- 1953 – Λεονέλ Φερνάντες, Δομινικανός πολιτικός
- 1953 – Τόομας Χέντρικ Ίλβες, Εσθονός πολιτικός
- 1963 – Λαρς Ούλριχ, Δανός ντράμερ (Metallica)
- 1971 – Τζάρεντ Λέτο, Αμερικανός ηθοποιός και μουσικός (30 Seconds to Mars)
- 1977 – Σοφία Μπεκατώρου, Ελληνίδα ιστιοπλόος
- 1986 – Ουγκό Λορίς, Γάλλος ποδοσφαιριστής
- 1989 – Γιόχαν Μπλέικ, Τζαμαϊκανός δρομέας
Θάνατοι
- 268 – Πάπας Διονύσιος
- 418 – Πάπας Ζώσιμος
- 1458 – Αρθούρος Γ’, δούκας της Βρετάνης
- 1476 – Γκαλεάτσο Μαρία Σφόρτσα, δούκας του Μιλάνου
- 1646 – Ερρίκος Β’ των Βουρβόνων, δούκας του Κοντέ
- 1797 – Πέτρος Μελισσηνός, Έλληνας στρατιωτικός
- 1883 – Τζάκομο ντι Κίρικο, Ιταλός ζωγράφος
- 1886 – Τέοντορ φον Οππόλτσερ, Αυστριακός αστρονόμος
- 1890 – Ερρίκος Σλήμαν, Γερμανός αρχαιολόγος
- 1923 – Ντίτριχ Έκαρτ, Γερμανός δημοσιογράφος και πολιτικός
- 1931 – Μέλβιλ Ντιούι, Αμερικανός βιβλιοθηκονόμος
- 1935 – Φώτιος Β’, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
- 1963 – Γκόρτζεους Τζορτζ, Αμερικανός παλαιστής
- 1972 – Χάρυ Τρούμαν, 33ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
- 1994 – Λία Αργυριάδου, Ελληνίδα δημοσιογράφος. Η Τριανταφυλλιά Αργυριάδου (21 Φεβρουαρίου 1959 – 26 Δεκεμβρίου 1994) ήταν δημοσιογράφος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στη Βουδαπέτη και έμαθε τα πρώτα της γράμματα στην Ουγγαρία, ενώ οι γονείς της κατάγονται από την Κορνοφωλιά Έβρου. Η Λία ήταν η δημιουργός της πεντάλεπτης καθημερινής σειράς ντοκιμαντέρ «Σαν σήμερα», που θύμιζε στους τηλεθεατές της ΕΤ-2 τα γεγονότα του παρελθόντος, που είχαν γίνει τη συγκεκριμένη ημερομηνία προβολής του επεισοδίου. Η ερευνήτρια και δημοσιογράφος έχασε τη ζωή της σε τροχαίο δυστύχημα το 1994 στην εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας. Τρία χρόνια μετά, ο πατέρας της Αργύρης Αργυριάδης, ο οποίος εργάστηκε ως διευθυντής ειδήσεων της ΕΤ-2, επιμελήθηκε την έκδοση του βιβλίου «Σαν σήμερα» με υλικό κυρίως από την εκπομπή.
- 1996 – Κώστας Παληός, Έλληνας ηθοποιός
- 1997 – Κορνήλιος Καστοριάδης, Έλληνας φιλόσοφος και οικονομολόγος
- 2000 – Τζέισον Ρόμπαρντς, Αμερικανός ηθοποιός
- 2005 – Βίνσεντ Σκιαβέλι, Αμερικανός ηθοποιός
- 2006 – Τζέραλντ Φορντ, 38ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
Αργίες και εορτές
Ορθόδοξη Εκκλησία
- Η Σύναξις της υπεραγίας Θεοτόκου και η εις Αίγυπτον φυγή αυτής
- Ιερομαρτύρων Ευθυμίου επισκόπου Σάρδεων του ομολογητού (†840) και Κωνσταντίου του Ρώσου, του εν Κωνσταντινουπόλει αθλήσαντος (†1743)
- Οσίων Ευαρέστου, του εν τη μονή Στουδίου και Κωνσταντίνου πρεσβυτέρου, του εξ Ιουδαίων
- Μνήμη των αγίων και δικαίων Ιωσήφ του μνήστορος, Δαβίδ του προφητάνακτος και Ιακώβου του Αδελφοθέου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου