1 Ιανουαρίου γιορτάζουν…

 

• Περιτομή του Κυρίου
• Άγιος Βασίλειος ο Μέγας
• Άγιος Θεόδοτος
• Όσιος Θεοδόσιος ηγούμενος Τριγλίας
• Άγιος Πέτρος ο Πελοποννήσιος
• Άγιος Γρηγόριος επίσκοπος Ναζιανζού πατέρας του αγίου Γρηγορίου θεολόγου
• Άγιος Πλάτων ο Ιερομάρτυρας και οι συν αυτώ μαρτυρήσαντες Μιχαήλ και Νικόλαος οι Πρεσβύτεροι
• Άγιος Τηλέμαχος

***********************************************************************************

• Περιτομή του Κυρίου 

Ο Μωσαϊκός νόμος, διέταζε την περιτομή των αρσενικών παιδιών (‘Εξοδ. ΙΒ’ 43-49), (Γεν. ΙΖ’ 9-19), η οποία γινόταν κατά την ογδόη ημέρα από αυτή της γέννησης του παιδιού (Λευιτ. ΙΓ’ 3). Η τελετή αυτή έπαιρνε μέρος μέσα σε κτίριο της Συναγωγής, το πρωί, παρουσία δέκα τουλάχιστον προσώπων. Έτσι και η περιτομή του βρέφους Ιησού έγινε στη Συναγωγή της Βηθλεέμ. Η χειροποίητος αυτή περιτομή στο σώμα ήταν τύπος, που συμβόλιζε την περιτομή της καρδιάς, ενεργούμενης απ’ ευθείας υπό του Θεού (Δευτ. Γ 16, Λ’6). Για τη δεύτερη αυτή περιτομή, την αχειροποίητο, ο απ. Παύλος διδάσκει: «Περιετμήθητε περιτομή αχειροποιήτω εν τη απεκδυθεί του σώματος των αμαρτιών της σαρκός, εν τη περιτομή του Χριστού, συνταφέντες αυτώ εν τω βαπτίσματι» (Κολ. Β’ 11-12). Δηλαδή, λέει ο απ. Παύλος, περιτμηθήκατε και με περιτομή πνευματική, που ενεργείται απ’ το Άγιο Πνεύμα. Και συνίσταται στο γδύσιμο και την αποβολή του σώματος, που δούλεψε στις αμαρτίες της σάρκας. Το γδύσιμο δε αυτό είναι η περιτομή, που πήρατε από τον Χριστό, όταν θαφτήκατε μαζί Του, δια του Αγίου Βαπτίσματος. Το Βρέφος όμως της φάτνης, αφού γεννήθηκε με τον Παλαιό Νόμο, έπρεπε να υποβληθεί και Αυτό στον τύπο, ο οποίος είχε δικαίωμα να ισχύει μέχρι της καταργήσεως του. Η περιτομή την οποία εορτάζουμε και τιμούμε ως Δεσποτική εορτή είναι η απάντηση σε όσους ισχυρίζονταν ότι ο Ιησούς εγεννήθη κατά φαντασίαν. Μετά την περιτομή επέστρεψε στην οικία Του, ζώντας ανθρώπινα και «προκόπτων εν ηλικία και σοφία και χάριτι».

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Μορφὴν ἀναλλοιώτως ἀνθρωπίνην προσέλαβες, Θεὸς ὢν κατ’ οὐσίαν πολυεύσπλαγχνε Κύριε, καὶ νόμον ἐκπληρῶν περιτομήν, θελήσει καταδέχῃ σαρκικήν, ἵνα παύσῃς τὰ σκιώδη, καὶ περιέλῃς τὸ κάλυμμα τῶν παθῶν ἡμῶν. Δόξα τῇ ἀγαθότητι τῇ σῇ, δόξα τῇ εὐσπλαγχνία σου, δόξα τῇ ἀνεκφράστῳ Λόγε συγκαταβάσει σου.

Κοντάκιον
Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ὁ τῶν ὅλων Κύριος, περιτομὴν ὑπομένει, καὶ βροτῶν τὰ πταίσματα, ὡς ἀγαθὸς περιτέμνει· δίδωσι, τὴν σωτηρίαν σήμερον κόσμῳ· χαίρει δὲ, ἐν τοῖς ὑψίστοις καὶ ὁ τοῦ Κτίστου, Ἱεράρχης καὶ φωσφόρος, ὁ θεῖος μύστης Χριστοῦ Βασίλειος.

Μεγαλυνάριον
Σάρκα ὀκταήμερος ὡς βροτός, ὁ τῶν ὅλων Κτίστης, περιτέμνεται νομικῶς, τὴν ἐξ ἀκρασίας, ἡμῶν κακίαν τέμνων· αὐτοῦ τὴν ἀγαθότητα μεγαλύνωμεν.

• Άγιος Βασίλειος ο Μέγας 

Ο Μέγας αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας γεννήθηκε το 329 μ.Χ., κατ’ άλλους το 330 μ.Χ., στη Νεοκαισάρεια του Πόντου στο χωριό Άννησα και μεγάλωσε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Τα δε εγκυκλοπαιδικά λεξικά αναφέρουν σαν πατρίδα του Μ. Βασιλείου την Καισαρεία της Καππαδοκίας. Είχε 8 αδέρφια, 3 αγόρια και πέντε κορίτσια. Από τα 4 αγόρια τα 3 αγόρια έγιναν επίσκοποι (ο Βασίλειος Καισαρείας, ο Γρηγόριος Νύσσης και ο Πέτρος Σεβάστειας) και το ένα μοναχός (ο Ναυκράτιος). Από τις 5 αδερφές του η πρώτη, και συγχρόνως το πιο μεγάλο παιδί της οικογένειας, η Μακρίνα, έγινε μοναχή. Οι γονείς του Βασίλειος (και αυτός), που καταγόταν από την Νεοκαισάρεια του Πόντου και Εμμέλεια, που καταγόταν από την Καππαδοκία, αν και κατά κόσμον ευγενείς και πλούσιοι, είχαν συγχρόνως και ακμαιότατο χριστιανικό φρόνημα. Αυτοί μάλιστα έθεσαν και τις πρώτες -καθοριστικής σημασίας- πνευματικές βάσεις του Αγίου. Με εφόδιο αυτή τη χριστιανική ανατροφή, ο Βασίλειος αρχίζει μια καταπληκτική ανοδική πνευματική πορεία. Έχοντας τα χαρίσματα της ευστροφίας και της μνήμης, κατακτά σχεδόν όλες τις επιστήμες της εποχής του. Και το σπουδαιότερο, κατακτά τη θεία θεωρία του Ευαγγελίου, που την κάνει αμέσως πράξη με την αυστηρή ασκητική ζωή του.

Ἀπολυτίκιον(Κατέβασμα)
Ἦχος α’.
Εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου, ὡς δεξαμένην τὸν λόγον σου· δι’ οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας, τὴν φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας, τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας. Βασίλειον ἱεράτευμα, Πάτερ Ὅσιε· πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον
Ὥφθης βάσις ἄσειστος τῇ Ἐκκλησίᾳ, νέμων πᾶσιν ἄσυλον, τὴν κυριότητα βροτοῖς, ἐπισφραγίζων σοῖς δόγμασιν, Οὐρανοφάντορ Βασίλειε Ὅσιε.

Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ λόγον.
Ἑξανοίξας τὸ στόμα λόγῳ Θεοῦ, ἐξηρεύξω σοφίαν κήρυξ φωτός, καὶ φρόνημα ἔνθεον, τῇ οἰκουμένῃ κατέσπειρας· τῶν γὰρ Πατέρων ὄντως, κυρώσας τὰ δόγματα, κατὰ Παῦλον ὤφθης, τῆς πίστεως πρόμαχος· ὅθεν καὶ Ἀγγέλων, συμπολίτης ὑπάρχεις, καὶ τούτων συνόμιλος, ἀνεδείχθης μακάριε, Θεοφάντορ Βασίλειε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Ὁ Οἶκος
Τῆς σωφροσύνης ὁ κρατήρ, τὸ στόμα τῆς σοφίας, καὶ βάσις τῶν δογμάτων, Βασίλειος ὁ μέγας, πᾶσιν ἀστράπτει νοερῶς. Δεῦτε οὖν, καὶ στῶμεν ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ, θερμῶς ἐνατενίζοντες, τοῖς θαύμασι τοῖς τούτου τερπόμενοι, καὶ ὥσπερ λαμπηδόνι ἀστραφθέντες τῷ φωτὶ αὐτῶν, θαλφθῶμεν τῷ τοῦ βίου καθαρτικῷ πνεύματι, μιμούμενοι αὐτοῦ τὴν πίστιν, τὴν ζέσιν, τὴν ταπείνωσιν, δι’ ὧν οἶκος ἐδείχθη τοῦ ὄντως Θεοῦ· πρὸς ὃν βοῶντες ὑμνοῦμεν, οὐρανοφάντορ Βασίλειε Ὅσιε.

Μεγαλυνάριον
Τὸν οὐρανοφάντορα τοῦ Χριστοῦ, μύστην τοῦ Δεσπότου, τὸν φωστῆρα τὸν φαεινόν, τὸν ἐκ Καισαρείας, καὶ Καππαδόκων χώρας, Βασίλειον τὸν μέγαν, πάντες τιμήσωμεν.

• Άγιος Θεόδοτος

O Άγιος Θεόδοτος μαρτύρησε δια ξίφους.

• Όσιος Θεοδόσιος ηγούμενος Τριγλίας 

Δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα για τη ζωή του Οσίου Θεοδοσίου. Ξέρουμε μόνο ότι ήταν ηγούμενος μιας από τις τέσσερις γνωστές Μονές στην Τριγλία (Μονή Μιδηκίου, Μονή Βαθέος Ρύακος, Μονή του Αγίου Στεφάνου και Μονή του Αγίου Ιωάννου). Τη μνήμη του Οσίου Θεοδοσίου αναφέρει μόνο ο Άγιος Νικόδημος στον Συναξαριστή του.

• Άγιος Πέτρος ο Πελοποννήσιος 

Ο άγιος αυτός Νεομάρτυρας, καταγόταν από την Τρίπολη της Πελοποννήσου. Άγνωστο για ποιους λόγους συνελήφθη από τους Τούρκους στο Οντεμίσιο (Τέμισι) της Μικράς Ασίας το 1776 μ.Χ. και πιεζόμενος να ασπαστεί το κοράνιο στάθηκε ακλόνητος στην πίστη των πατέρων του. Γι’ αυτό τον λόγο λοιπόν τον κρέμασαν και έτσι έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου.

• Άγιος Γρηγόριος επίσκοπος Ναζιανζού πατέρας του αγίου Γρηγορίου θεολόγου 

Ο Άγιος Γρηγόριος ήταν επίσκοπος Ναζιανζού και πατέρας του Αγίου Γρηγορίου θεολόγου και πριν μπει στον κλήρο, ήταν ανώτερος δημόσιος υπάλληλος, και σε θέση, που μπορούσε να χρηματίζεται, όπως κατά κανόνα έκαναν και οι συνάδελφοι του. Η τιμιότητα του όμως δεν τον άφησε να κάνει άνομο κέρδος ούτε μια δραχμή. Στην αρχή ο Γρηγόριος άνηκε σε μια θρησκευτική αίρεση, που οι οπαδοί της ονομάζονταν Υψιστάριοι. Στην ορθόδοξη χριστιανική πίστη τον οδήγησε η ευσεβέστατη και μορφωμένη σύζυγος του, Αγία Νόννα (βλέπε 5 Αυγούστου). Τότε ο Γρηγόριος ήταν πολύ νέος. Βαπτίστηκε το 325 μ.Χ., αναδείχτηκε επίσκοπος Ναζιανζού το 328 μ.Χ. και επισκόπευσε για 45 χρόνια. Κατά την επισκοπική του σταδιοδρομία, έζησε με τρόπο άξιο για να τον αγιοκατατάξει. Και το άξιζε και μόνο με το γεγονός ότι απ’ αυτόν και τη σύζυγο του Νόννα, αγία κι αυτή, προήλθαν δύο γιοι, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος (βλέπε 25 Ιανουαρίου) και ο Καισάριος ο ιατρός (βλέπε 9 Μαρτίου), ανακηρυγμένοι άγιοι, και μια κόρη, η Γοργονία, αγία και αυτή (βλέπε 23 Φεβρουαρίου). Ο Γρηγόριος παρέδωσε ειρηνικά και με αγιότητα την ψυχή του στον Θεό.

• Άγιος Πλάτων ο Ιερομάρτυρας και οι συν αυτώ μαρτυρήσαντες Μιχαήλ και Νικόλαος οι Πρεσβύτεροι 

Ο Άγιος Ιερομάρτυς Πλάτων ήταν Επίσκοπος της πόλεως Ρεβέλ της Εσθονίας και μαρτύρησε μαζί με τους πρεσβυτέρους Μιχαήλ και Νικόλαο το έτος 1919 μ.Χ.

• Άγιος Τηλέμαχος 

Ο Άγιος Τηλέμαχος ήταν μοναχός του 5ου αιώνα και άγιος της Χριστιανικής Εκκλησίας. Ταξίδεψε από την Ασία στη Ρώμη επί αυτοκράτορα Ονώριου, θέλοντας να σώσει την πόλη. Αντιτάχθηκε στις μονομαχίες που γίνονταν στα αμφιθέατρα και ο ίδιος όρμησε στο Κολοσσαίο και φώναξε στους μονομάχους να σταματήσουν στο όνομα του Χριστού. Τότε το πλήθος άρχισε να γελάει και να τον γιουχάρει. Ένας από τους μονομάχους χτύπησε στο στομάχι τον Τηλέμαχο με το ξίφος του και εκείνος έπεσε κάτω. Σηκώθηκε και ξαναφώναξε στους δύο μονομάχους να σταματήσουν. Ένας μονομάχος τον κάρφωσε στο στομάχι με το ξίφος και εκείνος, αφού ψέλλισε για τελευταία φορά το ίδιο, πέθανε στο δάπεδο του αμφιθεάτρου, βουτηγμένος στο αίμα. Το πλήθος σιώπησε και εκκένωσε το Κολοσσαίο. Χάρη σε αυτόν τον άγιο, την 1 Ιανουαρίου 404 μ.Χ. έλαβε χώρα η τελευταία μονομαχία στην Ιστορία της Ρωμαικής Αυτοκρατορίας αφού εξαιτίας του θανάτου του, έπειτα από 3 ημέρες, με αυτοκρατορικό διάταγμα καταργήθηκαν οι μονομαχίες.