1 Μαρτίου σαν σήμερα…

Το Κρυφό Σχολειό (1885-1886, συλλογή Εμφιετζόγλου). Έργο του Νικόλαου Γύζη (Σκλαβοχώρι Τήνου, 1 Μαρτίου 1842 – Μόναχο, 22 Δεκεμβρίου 1900 / 4 Ιανουαρίου 1901) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα της λεγόμενης «Σχολής του Μονάχου».

Γεγονότα

• 86 π.Χ. – Ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας, επικεφαλής του στρατού της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, μπαίνει στην Αθήνα και καθαιρεί τον τύραννο Αριστίωνα, ο οποίος υποστηρίχθηκε από στρατεύματα του Μιθριδάτη ΣΤ’ του Πόντου.
• 293 – Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες Διοκλητιανός και Μαξιμιανός ανακηρύσσουν Καίσαρες τον Κωνστάντιο Χλωρό και τον Γαλέριο ξεκινώντας έτσι την Τετραρχία.
• 317 – Ο Κρίσπος και ο Κωνσταντίνος Β΄, γιοι του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α’, και ο Λικίνιος, γιος του αυτοκράτορα Λικίνιου, γίνονται Καίσαρες.
• 350 – Ο Βετράνιος αυτοανακηρύσσεται Καίσαρας κατόπιν προτροπής της Κωνσταντίνας, αδελφής του Κωνστάντιου Β’.

• 834 - 834 - Ο αυτοκράτορας Λουδοβίκος ο Ευσεβής αποκαθίσταται ως ο μοναδικός ηγέτης της Φραγκίας. Μετά την επάνοδό του στο θρόνο, ο μεγαλύτερος γιος του, Λοθάριος Α΄, διαφεύγει στη Βουργουνδία.

• 1476 – Οι δυνάμεις του Φερδινάνδου και της Ισαβέλλας εμπλέκονται με τον πορτογαλικό στρατό του Αλφόνσου Ε’ και του πρίγκιπα Ιωάννη στη μάχη του Τόρο.
• 1562 – Δεκάδες Ουγενότοι σφαγιάζονται από Καθολικούς στο Βασί της Γαλλίας, σηματοδοτώντας την έναρξη των Γαλλικών Θρησκευτικών Πολέμων.
• 1565 – Ιδρύεται το Ρίο ντε Τζανέιρο.

• 1633 – Ο Σαμουέλ ντε Σαμπλαίν διεκδικεί τη θέση του διοικητή της Νέας Γαλλίας εξ ονόματος του καρδινάλιου Ρισελιέ.
• 1692 – Η Σάρα Γκουντ, η Σάρα Όσμπορν και η Τιτούμπα προσάγονται ενώπιον των τοπικών δικαστών στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης, ξεκινώντας αυτό που θα γινόταν γνωστό ως δίκη των μαγισσών του Σάλεμ.
• 1700 – Η Σουηδία εισάγει το δικό της σουηδικό ημερολόγιο, σε μία προσπάθεια να υιοθετήσει σταδιακά το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Επανέρχεται στο Ιουλιανό ημερολόγιο την ίδια ημερομηνία το 1712 και εισάγει το Γρηγοριανό ημερολόγιο επίσης την ίδια ημερομηνία το 1753.
• 1796 – Η Βαταβική Δημοκρατία εθνικοποιεί την Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών.

• 1811 – Ο διοικητής της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή Πασάς σκοτώνει τους ηγέτες της δυναστείας των Μαμελούκων.
• 1815 – Ο Ναπολέων επιστρέφει στη Γαλλία από την εξορία του στην Έλβα.
• 1845 – Ο Τζον Τάιλερ υπογράφει νομοσχέδιο που επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής να προσαρτήσουν τη Δημοκρατία του Τέξας.

• 1862 -Ο κυβερνητικός στρατός καταστέλλει με αιματηρό τρόπο την εξέγερση που εκδηλώθηκε στο Ναύπλιο και σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου κατά του Όθωνα (Ναυπλιακή Επανάσταση).
• 1867 – Η Νεμπράσκα γίνεται η 37η πολιτεία των Η.Π.Α. Το Λάνκαστερ μετονομάζεται σε Λίνκολν και γίνεται πρωτεύουσα της πολιτείας.

• 1872 – Ιδρύεται το Εθνικό Πάρκο Γιέλοουστοουν, το πρώτο εθνικό πάρκο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
• 1914 – Η Δημοκρατία της Κίνας γίνεται μέλος της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ένωσης.
• 1923 – Εφαρμόζεται στην Ελλάδα το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
• 1932 – Απαγάγεται ο γιος του Τσαρλς Λίντμπεργκ.
• 1932 – Ανακηρύσσεται η ίδρυση της Μαντσουκούο.

• 1935 - Φιλοβενιζελικό στρατιωτικό κίνημα καταστέλλεται από τον Γεώργιο Κονδύλη. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος διαφεύγει στην Ιταλία.
• 1936 – Ολοκληρώνεται το φράγμα Χούβερ.
• 1941 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η Βουλγαρία υπογράφει το Τριμερές Σύμφωνο του Άξονα, συντασσόμενη με τις δυνάμεις του Άξονα.
• 1946 – Εθνικοποιείται η Τράπεζα της Αγγλίας.
• 1947 – Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αρχίζει τις χρηματοοικονομικές του πράξεις.
• 1949 – Ο ινδονησιακός στρατός ανακαταλάμβει για 6 ώρες την πρωτεύουσα Γιογκιακάρτα από τους Ολλανδούς.
• 1950 – Ψυχρός πόλεμος: Ο Κλάους Φουχς καταδικάζεται για κατασκοπεία υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης, αποκαλύπτοντας άκρως απόρρητα δεδομένα σχετικά με πυρηνικά όπλα.

• 1953 – Ο Σοβιετικός ηγέτης Ιωσήφ Στάλιν παθαίνει εγκεφαλικό και καταρρέει. Πεθαίνει τέσσερις ημέρες αργότερα.
• 1954 – Πορτορικανοί εθνικιστές επιτίθενται στο Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών, τραυματίζοντας πέντε αντιπροσώπους.
• 1956 – Η IATA ολοκληρώνει ένα σχέδιο φωνητικού αλφαβήτου για τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας.
• 1962 – Αεροσκάφος της American Airlines συντρίβεται κατά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης.
• 1963 – Αποχή της Ένωσης Κέντρου από τυχόν πρόωρες αιφνιδιαστικές εκλογές εξαγγέλλει από το βήμα της Βουλής ο Γεώργιος Παπανδρέου, αλλά ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος απαντά ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν σε τριάντα μήνες και πως η αναθεώρηση του συντάγματος θα προχωρήσει κανονικά.
• 1964 – Διακόπτεται η αναμετάδοση στα ελληνικά των εκπομπών της «Φωνής της Αμερικής», της τελευταίας ξένης εκπομπής που μετέδιδε το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας.
• 1966 – Το σοβιετικό ρομποτικό διαστημόπλοιο Βενέρα 3 προσεδαφίζεται στην Αφροδίτη και γίνεται το πρώτο διαστημόπλοιο που προσεδαφίζεται στην επιφάνεια άλλου πλανήτη.

• 1968 – Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος δηλώνει σε εκπροσώπους του ελληνικού και ξένου Τύπου ότι δεν θα αποκατασταθεί σύντομα η ελευθεροτυπία και εξηγεί: «Υπάρχει περίπτωσις να μου διαταράξετε την ηρεμίαν του ασθενούς κατά την διάρκειαν της εγχειρήσεως».
• 1968 – Η φιλοχουντική εφημερίδα Ελεύθερος Κόσμος κατηγορεί την εξόριστη εκδότρια Ελένη Βλάχου για «αντεθνική» δραστηριότητα με αφορμή συνάντησή της με τον Ανδρέα Παπανδρέου στο Λονδίνο.
• 1973 – Ο Μαύρος Σεπτέμβρης επιτίθεται στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στο Χαρτούμ, με αποτέλεσμα τη δολοφονία τριών δυτικών ομήρων.
• 1981 – Ο Μπόμπι Σαντς, μέλος του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού, ξεκινά στη φυλακή απεργία πείνας. 

• 1988 - Ο βιομήχανος Αλέξανδρος Αθανασιάδης - Μποδοσάκης δολοφονείται με πιστόλι στη Λεωφόρο Κηφισίας από την τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη».
• 2006 - Ανοίγει ο δρόμος για την αποτέφρωση των νεκρών και στην Ελλάδα, μετά την ψήφιση από τη Βουλή της σχετικής διακομματικής τροπολογίας. Η ψηφισθείσα διάταξη προβλέπει κατ' αρχάς ότι μπορεί να γίνει αποτέφρωση νεκρών, ημεδαπών ή αλλοδαπών, των οποίων οι θρησκευτικές πεποιθήσεις την επιτρέπουν. Δεν αποκλείει όμως και τους χριστιανούς ορθοδόξους, κατά παρέκκλιση της εκκλησιαστικής παράδοσης, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα τελείται εξόδιος ακολουθία.

Γεννήσεις

• 40 – Μαρτιάλης, Ρωμαίος ποιητής
• 1105 - Αλφόνσος Ζ΄, βασιλιάς της Καστίλης και τού Λεόν
• 1432 – Ισαβέλλα της Κοΐμπρα, βασίλισσα της Πορτογαλίας

• 1445 - Σάντρο Μποττιτσέλλι, Ιταλός ζωγράφος
• 1456 - Βλαδίσλαος Β΄, βασιλιάς της Ουγγαρίας
• 1683 - Τσανγκιάνγκ Γκιάτσο, 6ος Δαλάι Λάμα
• 1683 – Καρολίνα του Βρανδεμβούργου-Άνσμπαχ, βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας
• 1798 – Γρηγόριος ΣΤ΄, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

• 1810 – Φρεντερίκ Σοπέν, Πολωνός συνθέτης

• 1842 – Νικόλαος Γύζης, ζωγράφος
• 1870 - Ευγένιος Αντωνιάδης, αστρονόμος
• 1886 – Όσκαρ Κοκόσκα, Αυστριακός ζωγράφος και ποιητής
• 1892 - Ρυουνοσούκε Ακουταγκάβα, Ιάπωνας συγγραφέας
• 1896 – Δημήτρης Μητρόπουλος, διευθυντής ορχήστρας και συνθέτης

• 1903 - Γιώργος Ζογγολόπουλος, γλύπτης
• 1904 - Γκλεν Μίλερ, Αμερικάνος τρομπονίστας
• 1910 - Ντέιβιντ Νίβεν, Άγγλος ηθοποιός
• 1911 - Ντον ΝταΓκράντι, Αμερικανός σεναριογράφος

• 1917 – Ρόμπερτ Λόουελλ, Αμερικανός ποιητής
• 1922 – Γιτζάκ Ράμπιν, Ισραηλινός πολιτικός
• 1927 - Τζορτζ Όγκντεν Άμπελ, Αμερικανός αστρονόμος
• 1929 - Γκεόργκι Μάρκοφ, Βούλγαρος συγγραφέας
• 1931 - Λαμπέρτο Ντίνι, Ιταλός πολιτικός
• 1933 - Δημήτρης Θ. Τσάτσος, πολιτικός
• 1937 - Κώστας Βαλλιάνος, ποδοσφαιριστής
• 1938 - Τουπούα Ταμασέσε Τουπουόλα Έφι, πολιτικός από τις Σαμόα
• 1939 - Τσβέταν Τοντόροφ, Βούλγαρος φιλόσοφος
• 1949 - Σίντο Μάρτενς, Ολλανδός τραγουδιστής
• 1954 - Ρον Χάουαρντ, Αμερικανός σκηνοθέτης
• 1956 – Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε, Λιθουανή πολιτικός
• 1959 – Νικ Γκρίφιν, Άγγλος πολιτικός
• 1965 – Μπούκερ Τι, Αμερικανός παλαιστής
• 1969 – Χαβιέρ Μπαρδέμ, Ισπανός ηθοποιός
• 1975 - Βαλεντίνα Μονέττα, τραγουδίστρια από τον Άγιο Μαρίνο
• 1978 - Τζένσεν Ακλς, Αμερικανός ηθοποιός
• 1978 - Λίγια Κεμπεντέ, μοντέλο από την Αιθιοπία
• 1980 – Μπεσκιοϊλού Αντέμ, Τούρκος μουσικός και τραγουδιστής
• 1983 - Μελέιν Γουόκερ, Τζαμαϊκανή αθλήτρια
• 1983 - Λουπίτα Νιόνγκο, Κενυάτισσα ηθοποιός
• 1986 - Μπιγκ Ι Λάνγκστον, Αμερικανός παλαιστής

• 1987 – Kesha, Αμερικανίδα τραγουδίστρια
• 1994 – Τζάστιν Μπίμπερ, Καναδός τραγουδιστής

Θάνατοι

• 86 π.Χ. - Αριστίων, φιλόσοφος και τύραννος των Αθηνών
• 965 - Πάπας Λέων Η΄

• 1233 - Θωμάς Α΄, κόμης της Σαβοΐας
• 1383 - Αμεδαίος ΣΤ΄, κόμης της Σαβοΐας
• 1396 - Ιωάννης, δούκας του Γκέρλιτς
• 1697 – Φραντσέσκο Ρέντι, Ιταλός ιατρός

• 1792 – Λεοπόλδος Β΄, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
• 1862 - Νικόλαος Λεωτζάκος, στρατιωτικός και αγωνιστής του 1821

• 1875 – Τριστάν Κορμπιέρ, Γάλλος ποιητής
• 1911 - Ιάκωβος Ερρίκος βαν'τ Χοφ, Ολλανδός χημικός
• 1921 - Νικόλαος Α΄, βασιλιάς του Μαυροβουνίου
• 1935 - Αθανάσιος Σιώκος, στρατιωτικός

• 1938 – Γκαμπριέλε Ντ' Ανούντσιο, Ιταλός συγγραφέας
• 1940 - Βασίλειος Βασίλιεβιτς Κοϊνάς, Σοβιετικός πιλότος
• 1964 - Φίλιππος Παπαδόπουλος, κομμουνιστής πολιτικός
• 1967 - Ανδρέας Ζωιόπουλος, ναυτικός πράκτορας
• 1980 – Ντίξι Ντιν, Άγγλος ποδοσφαιριστής

• 1983 – Άρθουρ Κέσλερ, Ούγγρος συγγραφέας

• 1983 - Χιντέο Κομπαγιάσι, Ιάπωνας συγγραφέας
• 1988 - Αλέξανδρος Αθανασιάδης, βιομήχανος
• 1990 - Ευάγγελος Σταμάτης, φυσικομαθηματικός

• 1994 - Γεώργιος Δασκαλάκης, καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου
• 1998 - Μανόλης Χατζηδάκης, βυζαντινολόγος
• 2004 - Κώστας Μόντης, Κύπριος συγγραφέας
• 2007 - Μανουέλ Μπέντο, Πορτογάλος ποδοσφαιριστής
• 2007 - Κολέτ Μπροσέ, Γαλλίδα ηθοποιός
• 2007 - Σίντνεϊ Γκαν-Μάνρο, πολιτικός από τον Άγιο Βικέντιο και Γρεναδίνες

• 2012 – Λούτσιο Ντάλλα, Ιταλός τραγουδιστής
• 2013 - Ανδρέας Άθενς, Αμερικανός επιχειρηματίας
• 2014 - Αλέν Ρενέ, Γάλλος σκηνοθέτης
• 2015 - Κρίστιαν Βελπ, Γερμανός καλαθοσφαιριστής
• 2016 - Γιώργος Τσακανίκας, σφαιροβόλος
• 2017 - Γιάννης Τσιντσάρης, αρσιβαρίστας

Αργίες και εορτές

•  Βοσνία και Ερζεγοβίνη – Ημέρα ανεξαρτησίας (από την Γιουγκοσλαβία το 1992)
•  Βουλγαρία – Baba Marta, γιορτή της άνοιξης
•  Βραζιλία – Εργατική αργία
•  Ισλανδία – Ημέρα της μπύρας (κατάργηση της 74χρονης απαγόρευσης κατανάλωσης μπύρας το 1989)
•  Νότια Κορέα – Μνήμη του «κινήματος της 1ης Μαρτίου»
•  Ρουμανία – Mărţişor, γιορτή της άνοιξης

Ορθόδοξο εορτολόγιο

1 Μαρτίου γιορτάζουν...

• Οσιομάρτυρος Ευδοκίας (†β΄αι.)
• Μαρτύρων Αντωνίου, Μαρκέλλου, Σιλβέστρου, Σωφρονίου, Αγαπίου, Νικηφόρου, Χαρισίου και Νεστοριανού
• Μαρτύρων Γερβασίου και Λέοντος αυταδέλφων
• Οσιομάρτυρος Αντωνίνης της εκ Ρωσίας
• Οσίων Αγαπίου και Ευδόκιμου των εν Άθω και Δομνίνης της νέας
• Οσίου Συνεσίου του εν Λύση της Κύπρου
• Δαβίδ αρχιεπισκόπου και προστάτου της Ουαλίας
• Οσίων Λουκά του εκ Σικελίας, Μαρτυρίου και Μεθοδίου των εκ Ρωσίας
• Νεομάρτυρος Παρασκευά
• Νεομάρτυρος Αναστασίας της δια Χριστόν σαλής