Ανάμνηση Θαύματος κολλύβων Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Ο Ιουλιανός ο παραβάτης, γνωρίζοντας ότι οι χριστιανοί καθαρίζονται με τη νηστεία στη πρώτη εβδομάδα της αγίας Σαρακοστής – γι’ αυτό την λέμε καθαρά εβδομάδα – θέλησε να τους μολύνει. Διέταξε λοιπόν, κρυφά, όλες οι τροφές στην αγορά να ραντισθούν με αίματα ειδωλολατρικών θυσιών. Όμως με Θεία ενέργεια, φάνηκε στον ύπνο του τότε Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Ευδόξίου, ο μάρτυρας Θεόδωρος και φανέρωσε το πράγμα. Παρήγγειλε να ενημερωθούν όλοι οι χριστιανοί, να μην αγοράσουν καθόλου τρόφιμα από την αγορά και για να αναπληρώσουν την τροφή να βράσουν σιτάρι και να φάνε τα λεγόμενα κόλλυβα, όπως τα έλεγαν στα Ευχάϊτα. Ετσι και έγινε και ματαιώθηκε ο σκοπός του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα. Και το Σάββατο τότε, ο ευσεβής λαός που διαφυλάχθηκε αμόλυντος στην καθαρά εβδομάδα, απέδωσε ευχαριστίες στον μάρτυρα. Από τότε γύρω στα μέσα του Δ΄ αιώνα, η Εκκλησία τελεί κάθε έτος την ανάμνηση αυτού του γεγονότος σε δόξα Θεού και τιμή του μάρτυρα αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.
Όσιος Γεράσιμος ο Ιορδανίτης. Ο Όσιος Γεράσιμος ο Ιορδανίτης γεννήθηκε στη Λυκία τον 5ο αιώνα μ.Χ. από ευσεβείς και ταπεινούς γονείς και εκ βρέφους αφιερώθηκε στον Θεό. Σε νεαρή ηλικία ασπάσθηκε την αίρεση των Μονοφυσιτών παρασυρόμενος από τους οπαδούς του αιρετικού ψευδοπατριάρχη Θεοδοσίου, φανατικού μονοφυσίτου Αιγύπτιου μοναχού, ο οποίος κατά την απουσία του Πατριάρχη Ιουβεναλίου (422 – 458 μ.Χ.), βοηθούμενος και υπό της βασιλίσσης Ευδοκίας (βλέπε 13 Αυγούστου) – προ της μεταστροφής της στα ορθόδοξα δόγματα, κατόρθωσε να καταλάβει τον πατριαρχικό θρόνο των Ιεροσολύμων και να προβεί σε ανεκδιήγητες σκληρότητες επί είκοσι μήνες (451 – 453 μ.Χ.). Ακόμη κι αυτός ο πανίερος ναός της Αναστάσεως έγινε θέατρο απερίγραπτων σκηνών και επιπλέον η ταραχή εξαπλώθηκε ανά την Παλαιστίνη.
Οι Μονοφυσίτες δεν παραδέχονται ότι στο πρόσωπο του Χριστού έχουν ενωθεί η θεία και η ανθρώπινη φύση «ἀτρέπτως, ἀσυγχύτως, ἀχωρίστως καὶ ἀδιαιρέτως», αλλά ισχυρίζονται ότι η θεία φύση του Χριστού απορρόφησε την ανθρώπινη φύση Του και επομένως ο Χριστός έχει μόνο μια φύση.
Γρήγορα όμως ο Όσιος Γεράσιμος κατάλαβε το λάθος του, επειδή ήταν άνθρωπος με καλή προαίρεση και ταπεινό φρόνημα. Είχε την καλή συνήθεια να επισκέπτεται και να συμβουλεύεται για πνευματικά αγιασμένους ανθρώπους. Από ένα λόγιο ασκητή που ονομαζόταν Ευθύμιος και ασκήτευε στην έρημο του Ρουβά, διδάχθηκε την αλήθεια και για τις δύο φύσεις του Χριστού, κατάλαβε το λάθος του και επέστρεψε και πάλι στην Εκκλησία.
Στη συνέχεια εκάρη το 451 μ.Χ. μοναχός στην έρημο του Ιορδάνου, όπου ασκήθηκε στην ησυχία. Αργότερα, όταν συγκεντρώθηκαν γύρω του πολλοί μοναχοί, οι οποίοι ζητούσαν την φωτισμένη καθοδήγησή του, ίδρυσε κοινοβιακή μονή κοντά στην πόλη Βαϊθαγλά.
Ο Όσιος Γεράσιμος ήταν αυστηρός, αλλά μόνο στον εαυτό του. Στους άλλους ήταν ευπροσήγορος και επιεικής. Έτρωγε λίγο, όσο χρειαζόταν για να συντηρείται στη ζωή, και κοιμόταν επίσης πολύ λίγο. Μάλιστα δίδασκε ότι όποιος θέλει να ζήσει περισσότερο πρέπει να κοιμάται λιγότερο, διότι ο πολύς ύπνος κάνει το σώμα τρυφηλό και άρα ανίσχυρο στους κόπους και ευάλωτο στις ασθένειες.
Η διδασκαλία του Οσίου Γερασίμου για τον ύπνο είναι ουσιαστικά λόγος για την άσκηση. Με τον περιορισμό του ύπνου και την εγκράτεια συνηθίζει η σάρκα (το σαρκικό φρόνημα) να υποτάσσεται στο πνεύμα. Με την άσκηση και την αδιάλειπτη προσευχή, ιδίως με την μονολόγιστη ευχή, το «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον με» ο νους συγκεντρώνεται στο χώρο της καρδιάς, που είναι η φυσική του θέση και αποκτά αδιάλειπτη μνήμη του Θεού.
Τόσο πολύ απέκτησε την οικείωση προς τον Θεό ο Όσιος Γεράσιμος και προστάτεψε το «κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσιν» των Αγίων, ώστε δάμασε και τα άγρια θηρία και έκανε πολλά θαύματα. Απέκτησε μάλιστα και υπηρέτη ένα όνο, για να μεταφέρει νερό, καθώς πόσιμο νερό βρισκόταν σε απόσταση. Κάποια φορά, κι ενώ το λιοντάρι κοιμόταν, έμποροι που περνούσαν έκλεψαν τον όνο. Και επειδή ο Όσιος υποπτεύθηκε ότι το λιοντάρι έφαγε τον όνο, το τιμώρησε να μεταφέρει εκείνο το νερό. Ώσπου, μια μέρα, όταν ξαναπέρασαν οι έμποροι από το ίδιο το σημείο, το λιοντάρι αναγνώρισε τον κλεμμένο όνο και τον επέστρεψε σώο στον Όσιο. Εκείνος τότε το απάλλαξε από το έργο αυτό και το άφησε να γυρίσει στο βουνό. Και όταν ο Όσιος κοιμήθηκε με ειρήνη, το λιοντάρι ήρθε και πέθανε πάνω στον τάφο του.
Όταν στις 19 Ιανουαρίου του 473 μ.Χ. κοιμήθηκε ο Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας (βλέπε 20 Ιανουαρίου), ο Όσιος Γεράσιμος είδε σε όραμα κατά τη στιγμή που προσευχόταν στη Λαύρα, το τέλος του Οσίου. Αυτό αναφέρεται στη διήγηση του Αγίου Κυριακού του Αναχωρητού (βλέπε 29 Σεπτεμβρίου), ο οποίος συνόδευσε τον Όσιο Γεράσιμο στην κηδεία του μεγάλου Αγίου της Εκκλησίας. Δύο χρόνια μετά το τέλος του Οσίου Ευθυμίου, το 475 μ.Χ. επί Πατριάρχη Ιεροσολύμων Αναστασίου Α΄ (458 – 478 μ.Χ.) ο Όσιος Γεράσιμος κοιμήθηκε με ειρήνη. Τη διαδοχή της Λαύρας ανέθεσε στους συνασκητές αυτού Στέφανο και Βασίλειο.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Τῆς ἐρήμου πολίτης καί ἐν σώματι ἄγγελος, καί θαυματουργός ἀνεδείχθης, θεοφόρε Πατήρ ἡμῶν Γεράσιμε· νηστείᾳ ἀγρυπνίᾳ προσευχῇ, οὐράνια χαρίσματα λαβών, θεραπεύεις τούς νοσοῦντας, καί τάς ψυχάς τῶν πίστει προστρεχόντων σοι. Δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σέ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διά σοῦ πᾶσιν ἰάματα.
Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Τῆς ἐρήμου πολίτης καί ἐν σώματι ἄγγελος, καί θαυματουργός ἀνεδείχθης, θεοφόρε Πατήρ ἡμῶν Γεράσιμε· νηστείᾳ ἀγρυπνίᾳ προσευχῇ, οὐράνια χαρίσματα λαβών, θεραπεύεις τούς νοσοῦντας, καί τάς ψυχάς τῶν πίστει προστρεχόντων σοι. Δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σέ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διά σοῦ πᾶσιν ἰάματα.
Άγιοι Παύλος και Ιουλιανή και οι μαζί μ’ αυτούς μαρτυρήσαντες Στρατόνικος, Κοδράτος και Ακάκιος οι δήμιοι. Ο Άγιος Παύλος και η Αγία Ιουλιανή ήταν αδέλφια μεταξύ τους, και έζησαν στα χρόνια του αυτοκράτορα Αυρηλιανού (270 – 275 μ.Χ.). Οι γονείς των τους ανέθρεψαν με όλη τη ζωή της χριστιανικής πίστης, ικανούς δηλαδή όχι μόνο για να πιστεύουν και να στολίζονται από τη χρηστότητα της ζωής, αλλά και για να φέρουν επ’ ώμου το σταυρό τους, και να είναι έτοιμοι και πρόθυμοι για όλες τις θυσίες της κατά Χριστόν αυταπάρνησης.
Και όταν ο πατέρας και η μητέρα τους έφυγαν απ’ αυτή τη ζωή, ο Παύλος και η Ιουλιανή έμειναν στο θεοχάρακτο δρόμο τους. Ο Παύλος διέπρεπε μεταξύ των νέων, στους όποιους πολλές φορές γινόταν δάσκαλος με τις φωτεινές γνώσεις του και με την καθαρή ζωή του. Το ίδιο βέβαια και η Ιουλιανή μεταξύ των νεαρών κοριτσιών. Έτσι, αδελφός και αδελφή έγιναν από τα λαμπρότερα σεμνώματα της χριστιανικής Εκκλησίας στην Πτολεμαΐδα. Αυτό όμως, προκάλεσε το μίσος των ειδωλολατρών και κατήγγειλαν τα δύο αδέλφια στον αυτοκράτορα Αυρηλιανό, όταν κάποτε αυτός πέρασε από την πόλη τους. Ο Αυρηλιανός, μη μπορώντας και αυτός να κλονίσει την πίστη τους, διέταξε να βασανιστούν σκληρά. Και ενώ οι δήμιοι, Στρατόνικος, Κοδράτος και Ακάκιος, τους βασάνιζαν, θαύμασαν την ψυχική τους ανδρεία, ομολόγησαν τον Χριστό και αποκεφαλίστηκαν επί τόπου. Τέλος, οι νέοι δήμιοι, αφού έκαψαν τις σάρκες τους με αναμμένες λαμπάδες και είδαν ότι και πάλι τα δύο αδέλφια έμεναν αμετακίνητα στην πίστη τους, τους αποκεφάλισαν.
Άγιοι Γρηγόριος Επίσκοπος Κωνσταντίας της Κύπρου και Αδριανός. Η μνήμη του Αγίου Γρηγορίου αναφέρεται στον Πατμιακό Κώδικα 266 ως εξής: «Τῶν Ὁσίων Πατέρων ἠμῶν Γρηγορίου Κωνσταντίας τῆς Κύπρου [καί] Ἀδριανοῦ». Ίσως ο Άγιος Αδριανός να ήταν και αυτός Επίσκοπος στην Κύπρο.
Άγιος Γρηγόριος Επίσκοπος Άσσου. Ο Άγιος Γρηγόριος γεννήθηκε στο χωριό Ακόρνη της Λέσβου από ευσεβείς και πιστούς γονείς, τον Γεώργιο και την Μαρία, οι οποίοι για χρόνια παρακαλούσαν θερμά τον Θεό να τους χαρίσει ένα παιδί. Ο Θεός εισάκουσε τις προσευχές τους και τους χάρισε υιό, που τον ονόμασαν Γεώργιο, τον οποίο μεγάλωσαν με τα νάματα της ορθοδόξου πίστεως και αλήθειας. Όταν ο Γεώργιος επισκέφθηκε την Βασιλεύουσα για να συμπληρώσει τις σπουδές του, γνώρισε τον Ιερομόναχο Αγάθωνα, τον οποίο ακολούθησε σε κάποιο μοναστήρι της Ανατολής, όπου ήταν ηγούμενος και παρέμεινε εκεί για τρία χρόνια. Αργότερα, επισκέφθηκε για προσκύνημα τα Ιεροσόλυμα, όπου σε κάποιο ησυχαστήριο του Ιορδάνη ποταμού εκάρη μοναχός και χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος με το όνομα Γρηγόριος.
Κατόπιν συστάσεως του Αγάθωνος, εξελέγη Επίσκοπος Άσσου της Μυσίας. Η Γρηγόριος ανέλαβε τα καθήκοντα του Επισκόπου με πολύ ζήλο και επιτέλεσε σπουδαίο έργο, ως πολίτης άνω Σιών. Κατέληξε στο όρος Πρίαντος (Πριγιάμι) της Λέσβου, όπου ίδρυσε μονή στην οποία και κοιμήθηκε οσιακά. Ο Άγιος πέθανε σε μεγάλη ηλικία το έτος 1150 μ.Χ. (ή το 1185 μ.Χ.). Το έτος 1935 μ.Χ. έγιναν υπό του Μητροπολίτου Μυτιλήνης Ιακώβου (Κλεομβρότου) ανασκαφές στον χώρο της αρχαίας μονής και αποκαλύφθηκε ο δικιόνιος βυζαντινός ναός με τον ευρύχωρο νάρθηκα, η τράπεζα της μονής και οι θεμέλιοι άλλων κτισμάτων. Η ανεύρεση των λειψάνων και του τάφου του Αγίου έδωσαν νέα ώθηση στην τιμή του Αγίου. Στις 16 Νοεμβρίου του 1935 μ.Χ. τα ιερά λείψανα ανεκομίσθησαν και απετέθησαν στο ναό του Αγίου Γεωργίου Σκοπέλου της νήσου Λέσβου. Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας τιμά την ιερά μνήμη του στις 10 Ιουλίου, στην παλαιά μονή και το γεγονός της μετακομιδής των ιερών λειψάνων αυτού την πρώτη Κυριακή μετά τις 10 Νοεμβρίου.
Όσιος Γεράσιμος της Βολογκντά. Ο Όσιος Γεράσιμος της Βολογκντά γεννήθηκε στην Ρωσία τον 12ο αιώνα μ.Χ. Στην αρχή ασκήτεψε στη μονή του Γκλουσέν και αργότερα στη μονή του Γκλινέκ, κοντά στο Κίεβο. Στις 19 Αυγούστου 1147 μ.Χ. ήλθε στην περιοχή της Βολογκντά, όπου συνέχισε το θεοφιλή και ασκητικό του βίο. Ο Όσιος Γεράσιμος, κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 1178 μ.Χ.
Άγιος Βασίλειος βασιλεύς Ροστώβ της Ρωσίας. Ο Άγιος Βασίλειος γεννήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 1209 μ.Χ. και ήταν υιός του μεγάλου πρίγκιπα του Ροστώβ Κωνσταντίνου Βσεβολόντοβιτς και της πριγκίπισσας Αγάθης – Άννας Μστισλάβοβνα. Μετά το θάνατο του πατέρα του, η μητέρα του εισήλθε σε μονή και έγινε μοναχή. Στη μονή αυτή κοιμήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 1221 μ.Χ.
Όταν το έτος 1216 μ.Χ. ο πατέρας του, Κωνσταντίνος Βσεβολόντοβιτς, έγινε μεγάλος πρίγκιπας του Βλαδιμίρ, ανέθεσε τα καθήκοντα διακυβερνήσεως του Ροστώβ στο μικρό πρίγκιπα Βασίλειο, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του με αισθήματα δικαιοσύνης και αγάπης έναντι του λαού του Ροστώβ. Όταν, στις 2 Φεβρουαρίου 1218 μ.Χ., πέθανε ο πατέρας του Αγίου, οδηγός και σύμβουλος του νεαρού πρίγκιπα ανέλαβε ο θείος του Άγιος Γεώργιος, πρίγκιπας του Βλαντιμίρ (τιμάται 4 Φεβρουαρίου). Κατά το έτος 1219 μ.Χ. έλαβε μέρος στη μάχη που έδωσαν οι κάτοικοι του Βλαντιμίρ και της Σουζδαλίας κατά των Βουλγάρων και στις 16 Ιουνίου 1223 μ.Χ. στη μάχη κατά των Μογγόλων στον ποταμό Κάλκα, όπου οι Ρώσοι νικήθηκαν. Ο Βασίλειος και οι στρατιώτες του επέστρεψαν στο Ροστώβ.
Λίγα χρόνια αργότερα ο Άγιος νυμφεύεται τη Μαρία, θυγατέρα του Αγίου Μιχαήλ του Τσέρνιγκωφ (τιμάται 20 Σεπτεμβρίου) και αποκτά τον πρώτο του υιό, τον Μπόρις. Όμως τα σύννεφα άρχισαν να σκεπάζουν τον ουρανό της Ρωσίας. Η απειλή των Τατάρων ήταν ορατή. Το έτος 1236 μ.Χ. οι Τάταροι είχαν καταλάβει ένα μεγάλο μέρος της Ρωσικής γης. Ο Χάνης των Τατάρων πρότεινε στον Άγιο Γεώργιο τον πρίγκιπα, ειρήνη. Εκείνος όμως απάντησε: «Μία ένδοξη μάχη είναι προτιμότερη από μία ατιμωτική ειρήνη». Στις 3 Φεβρουαρίου 1238 μ.Χ. οι Τάταροι κύκλωσαν την πόλη του Βλαντιμίρ. Οι κάτοικοι κατέφυγαν στην προστασία της Υπεραγίας Θεοτόκου. Ο Επίσκοπος Μητροφάνης ενδυνάμωνε τους αγωνιστές. Η πόλη τελικά έπεσε στα χέρια των εχθρών στις 7 Φεβρουαρίου. Ο Επίσκοπος Μητροφάνης πέθανε μαζί με χιλιάδες γυναίκες και παιδιά.
Στις 4 Μαρτίου 1238 μ.Χ. οι Ρώσοι, με επικεφαλής τους Αγίους Βασίλειο και Γεώργιο, έδωσαν την τελική μάχη. Οι Τάταροι συνέλαβαν τον Άγιο Βασίλειο, ο οποίος τους είπε, όπως οι Μάρτυρες της αρχαίας Εκκλησίας: «Δεν μπορείτε να μου πάρετε την πίστη στον Χριστό». Μετά από αυτή την ομολογία πίστεως, οι βάρβαροι τον κρέμασαν στο δάσος Σερνσκ. Ο Επίσκοπος Κύριλλος συνέλεξε με ευλάβεια τα ιερά λείψανα των Αγίων και τα ενταφίασε στον καθεδρικό ναό του Ροστώβ.
Άγιοι Βασίλειος του Μιρώζ και Ιωάσαφ του Σνετνογκόρσκ οι Οσιομάρτυρες. Οι Άγιοι Οσιομάρτυρες Βασίλειος και Ιωάσαφ έζησαν κατά τον 13ο αιώνα μ.Χ. στην περιοχή του Πσκωφ της Ρωσίας. Ο Άγιος Βασίλειος ήταν ηγούμενος της μονής της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος του Μιρώζ ενώ ο Άγιος Ιωάσαφ ήταν ηγούμενος στη μονή του Γενεθλίου της Θεοτόκου του όρους Σνάτνα. Οι Άγιοι μαρτύρησαν κατά το έτος 1299 μ.Χ., όταν οι Γερμανοί επιτέθηκαν εναντίων του Πσκωφ και των μοναστηριών της περιοχής.
Άγιος Δανιήλ ο Πρίγκιπας. Ο Άγιος Δανιήλ γεννήθηκε στην πόλη του Βλαντιμίρ της Ρωσίας το έτος 1261 μ.Χ. και ήταν ο τέταρτος υιός του Αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκυ (βλέπε 23 Νοεμβρίου) και της Βάσσης. Δύο χρόνια μετά την γέννησή του ο πατέρας του πέθανε. Όταν αργότερα κοιμήθηκε η μητέρα του Βάσσα, ενταφιάσθηκε στο ναό της Γεννήσεως του Χριστού της μονής του Γενεθλίου της Θεοτόκου Βλαντιμίρ και οι πιστοί την αποκαλούσαν «δίκαιη». Ο Άγιος έφθασε στη Μόσχα το έτος 1272 και αμέσως οικοδόμησε ναό και μονή προς τιμήν του προστάτου του Αγίου Δανιήλ του Στυλίτου (βλέπε 11 Δεκεμβρίου). Μετά από μάχες κατά των Τατάρων και εσωτερικές συγκρούσεις ο Άγιος Δανιήλ, άρρωστος πλέον, εκάρη μοναχός και έλαβε το αγγελικό σχήμα στη μονή του Δανιήλ. Κοιμήθηκε το έτος 1303 μ.Χ.
Μετακομιδή των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Βιασεσλάβου Πρίγκιπα της Τσεχίας. Ο Άγιος Βιασεσλάβος τιμάται στις 28 Σεπτεμβρίου. Τα ιερά λείψανα του Αγίου Βιασεσλάβου, πρίγκιπα της Τσεχίας, μετακομίσθηκαν από τον ναό του Αγίου Βίτου (τιμάται 15 Ιουνίου) στον τόπο του μαρτυρίου αυτού.
Άγιος Πέτρος Μητροπολίτης Τομπόλσκ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου